Ky hulumtim i analizon implikimet e Ligjit për Shërbimet Digjitale të Bashkimit Evropian (Digital Services Act – DSA) mbi organizatat e shoqërisë civile dhe gazetarët hulumtues në Maqedoninë e Veriut. Si pjesë e procesit më të gjerë të harmonizimit me standardet evropiane, Ligji për Shërbimet Digjitale i BE-së vendos rregulla të reja mbi moderimin e përmbajtjeve transparencën e algoritmeve dhe përgjegjësinë e platformave digjitale. Hulumtimi e shqyrton ndërgjegjësimin, qëndrimet dhe përvojat e organizatave të shoqërisë civile dhe gazetarëve hulumtues në lidhje me platformat digjitale, moderimin e përmbajtjeve dhe rreziqet e mundshme të keqpërdorimit të mekanizmave të rinj siç janë “sinjalizuesit e besueshëm” (Trusted Flaggers) dhe koordinatorët për shërbimet digjitale (Digital Service Coordinators – DSCs).
Hulumtimi bazohet në metodat sasiore dhe cilësore, duke përfshirë një anketë me përfaqësues të mediave dhe sektori i shoqërisë civile, si dhe intervista me institucione dhe ekspertë relevantë. Rezultatet tregojnë se gazetarët dhe organizatat e shoqërisë civile përballen me shtrirje të kufizuar të përmbajtjeve, anshmëri të algoritmave dhe procese të paqarta për ankim, që mund të përkeqësohet nga zbatimi joadekuat i Ligjit për Shërbimet Digjitale të BE-së. Shqetësimet kryesore të të anketuarve janë keqpërdorimi i mundshëm politik i mekanizmave të moderimit, zvogëlim i dukshmërisë së përmbajtjeve kritike dhe zbatim selektiv i rregulloreve.
Përfundimet tregojnë se Ligji për Shërbimet Digjitale i BE-së mund të ketë një ndikim pozitiv në rritjen e transparencës dhe mbrojtjen e të drejtave digjitale, por vetëm nëse zbatohet në mënyrë të drejtë dhe të paanshme. Hulumtimi ofron rekomandime konkrete për zbatim transparent të Ligjit për Shërbimet Digjitale të BE-së në Maqedoninë e Veriut, duke përfshirë forcimin e pavarësisë së organeve rregullatore, mekanizma të qartë për ankesa dhe një rol aktiv të shoqërisë civile në procesin e monitorimit dhe zbatimit.
Hulumtimi është kryer në kuadër të projektit “Integrimi i Ballkanit Perëndimor në Tregun e Vetëm Digjital të BE-së”, financuar nga Fondacionet e Shoqërisë së Hapur – Ballkani Perëndimor, dhe zbatohet nga Partnerët Serbi (Serbi), Fondacioni Metamorfozis (Maqedonia e Veriut), “Why Not?” (“Pse Jo?”) (Bosnjë dhe Hercegovinë), OJQ-ja 35 mm (Mali i Zi), “Women in Tech Kosovo” (Kosovë) dhe Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim (Shqipëri).
