Burimi: CDT » Centar za demokratsku tranziciju (cdtmn.org)

Hapja e institucioneve nuk duhet të varet nga vullneti i individëve, por duhet të jetë i bazuar në ligje dhe dispozita për të siguruar vendosjen e përhershme të transparencës në punën e tyre. Kështu u tha në panelin “Çfarë informacioni fsheh qeveria nga mediat, shoqëria civile dhe qytetarët” në kuadër të konferencës për transparencën e institucioneve e organizuar nga Qendra për Tranzicion Demokratik (CDT).

Pjesëmarrësit e panelit theksuan se ka probleme edhe për sa i përket shembujve pozitivë të transparencës së liderëve të caktuar, sepse në momentin e largimit nga disa nga postet publike, ata e marrin me vete këtë praktikë të mirë dhe kështu procesi kthehet në fillim.

Milena Gvozdenoviq nga Qendra për Tranzicion Demokratik (CDT) tha se në tre vitet e fundit qeveria ka ndryshuar tri herë në Mal të Zi dhe se këto sigurisht nuk janë rrethana të favorshme për ndërtimin e një politike afatgjatë të hapjes.

“Përsëri, nëse qeveria do të ishte e hapur dhe transparente, varej nëse kjo ishte e rëndësishme për ata që e ushtrojnë pushtetin dhe sa u përgjigjej dhe erdhëm në atë situatë sepse nuk kemi mjaft ligje, strategji dhe mekanizma të mirë të kontrollit që thjesht do ta detyrojnë qeverinë të veprojë në mënyrë transparente” – tha Gvozdenoviq.

Milla Josifovska Danilovska nga Fondacioni Metamorfozis nga Maqedonia e Veriut tha se, megjithëse Maqedonia e Veriut është e para në rajon sipas Indeksit të Hapjes, në nivel kombëtar, ajo arrin rezultatet më të dobëta për sa i përket parimit të ‘efikasitetit’.

“Ne mund të kemi strategji të shkëlqyera, por kur vjen puna tek zbatimi, ne jemi pak të ngadalshëm dhe jokonsekuentë në atë fushë. Atë që zakonisht nuk mund të marrim si informacion janë video incizimet e seancave të Qeverisë, edhe atë për disa me vite me radhë, pastaj materialet që diskutohen në ato seanca, ndërsa së fundmi është bërë problem të merret rendi i ditës së seancave të Qeverisë, të paktën një ditë më parë që të kemi një pasqyrë se çfarë do të diskutohet” – tha ajo.

Ndryshe nga Maqedonia e Veriut, situata në Bosnje dhe Hercegovinë është më e keqe për sa i përket hapjes, thotë ai Amina Izmirliq Qatoviq, përfaqësuese e shoqatës “Zashto Ne” (‘Pse jo?’) nga Bosnja dhe Hercegovina. Rënie të caktuara janë vërejtur edhe këtë vit. Ajo vlerësoi se janë vetëm disa institucione që mund të mburren me një nivel transparence dhe ato që kanë një rezultat të kënaqshëm që mund të përmirësohet më tej.

“Marrëdhënia mes sektorit civil dhe qeverisë varet nga ajo se për cilin nivel po flasim. Në nivel shtetëror kemi jotransparencë klasike, kemi shembuj të mospërfilljes së plotë të kritikave dhe vërejtjeve nga sektori civil. Krahasuar me situatën në Republikën Serbe, situata nuk është aq alarmante, ku ka pasur kriminalizim të shpifjes, është hapur hapësira për ndjekje penale të mediave, sektorit civil apo çdo qytetari që e kritikon qeverinë” – tha Izmirliq Qatoviq.

As Serbia nuk mund të mburret me transparencën e institucioneve të saj. Vetëm në vitin 2022 është konstatuar se mbi 1 milion e 400 mijë dokumente janë shënuar me shenjën “sekrete”, bazuar në një mostër prej 73 institucioneve. Milica Toshiq nga Partnerët për Ndryshim Demokratik, thotë se qeveria, ministritë dhe organet administrative nuk e kalojnë Indeksin e hapjes prej më shumë se 50%.

“Gjëja më alarmante është mostransparenca financiare e institucioneve, si shpenzohen fondet publike, si menaxhohet buxheti, sa është shteti në borxhe, ndërsa qëndrimi i institucioneve ndaj organizatave të shoqërisë civile është i keq në praktikë. Shembull pozitiv është krijimi i një sistemi unik informacioni që ka filluar të funksionojë në vitin 2022 dhe ai menaxhohet nga një institucion i pavarur – Komisioneri për Informacionin e Rëndësisë Publike dhe Mbrojtjen e të Dhënave Personale. Të gjithë informatorët për punën e institucioneve janë në një vend – të gjitha informatat për institucionet, përkatësisht institucionet që kanë publikuar sinjalizues” – tha Toshiq.

Panelistët thonë se institucionet duhet të marrin përgjegjësi dhe të jenë proaktive dhe se nëse duan të jenë të hapura, infrastruktura nuk është pengesë, por problem i madh është vullneti politik.

Linku deri te artikulli origjinal: Otvorenost institucija ne smije zavisiti od pojedinaca » CDT (cdtmn.org).

Ndaje: