Transformimi digjital po e ndryshon jetën tonë në mënyra që nuk mund ta imagjinonim as disa dekada më parë. Ai ka sjellë mundësi dhe sfida të reja dhe po e transformon mënyrën se si jetojmë, punojmë dhe komunikojmë me njëri-tjetrin. Megjithatë, komunikimi i transformimit digjital me qytetarët mund të jetë një sfidë, veçanërisht në Ballkanin Perëndimor, ku ka ende një hendek midis zbatimit legjislativ dhe atij praktik.

Transformimi digjital nuk ka të bëjë vetëm me teknologjinë, por edhe me ndryshimet shoqërore. Bëhet fjalë për përdorimin e teknologjisë për të përmirësuar jetën tonë, për të përmirësuar bizneset tona dhe për të përmirësuar shoqëritë tona. Megjithatë, përfitimet e transformimit digjital nuk janë gjithmonë të qarta për qytetarët dhe shumë njerëz janë ende skeptikë për rolin e teknologjisë në jetën e tyre.

Për ta kapërcyer këtë hendek, qeveritë dhe administratat publike duhet të komunikojnë në mënyrë më efektive për transformimin digjital. Ata duhet të shpjegojnë se çfarë është ai, pse është i rëndësishëm dhe si mund të përfitojnë qytetarët prej tij. Ata duhet ta bëjnë të qartë se transformimi digjital nuk është një opsion, por një domosdoshmëri, dhe se po ndodh pavarësisht se a duam ne apo jo.

Një nga fushat kryesore ku transformimi digjital po bën ndryshim është qeverisja elektronike dhe shërbimet elektronike. Qeverisja elektronike i referohet përdorimit të teknologjisë për të ofruar shërbime qeveritare për qytetarët, ndërsa shërbimet elektronike i referohen përdorimit të teknologjisë për ofrimin e shërbimeve për qytetarët nga kompanitë private. Këto shërbime mund të përfshijnë çdo gjë, duke filluar nga puna bankare në internet dhe blerjet në internet e deri te mjekësia në distancë (telemjekësia) dhe edukimi në distancë.

Një nga sfidat kryesore në Ballkanin Perëndimor është mungesa e besimit në institucionet publike. Sipas Barometrit Ballkanik për vitin 2021, vetëm 29% e qytetarëve në rajon i besojnë qeverisë së tyre. Për të ndërtuar besimin, qeveritë dhe administratat publike duhet të jenë transparente dhe llogaridhënëse në përdorimin e teknologjisë nga ana e tyre. Ata duhet t’i përfshijnë qytetarët në hartimin dhe zbatimin e qeverisjes elektronike dhe shërbimeve elektronike dhe të sigurojnë që përdorimi i teknologjisë nga ana e tyre të jetë në përputhje me nevojat dhe pritshmëritë e qytetarëve.

Një sfidë tjetër në Ballkanin Perëndimor është hendeku i aftësive digjitale. Sipas një raporti të Forumit Ekonomik Botëror, rajoni po përballet me një mungesë të konsiderueshme të aftësive digjitale, me vetëm 26% të punëtorëve që kanë aftësi bazë digjitale. Për të adresuar këtë boshllëk, qeveritë dhe administratat publike duhet të investojnë në programe edukimi dhe trajnimi për t’u ndihmuar qytetarëve të fitojnë aftësitë që u nevojiten për të marrë pjesë në ekonominë digjitale.

Gjithçka ka të bëjë me mënyrën se si komunikojmë

Komunikimi është çelësi për zbatimin e suksesshëm të transformimit digjital dhe qytetarët duhet të informohen për ndryshimet që ndodhin në komunitetet e tyre.

Disa nga praktikat e mira se si të komunikohet transformimi digjital me qytetarët përfshijnë:

• Përdorimi i gjuhës së thjeshtë: Është e rëndësishme të përdoret një gjuhë e thjeshtë kur u shpjegohet qytetarëve transformimi digjital. Zhargoni teknik duhet të shmanget. Në vend të kësaj, duhet të përdorim terma me të cilët njerëzit janë të njohur. Kjo ndihmon për të shmangur konfuzionin dhe e bën më të lehtë për qytetarët t’i kuptojnë ndryshimet që ndodhin në komunitetet e tyre.
• Ofrimi i shembujve nga jeta reale: Njerëzit mësojnë më mirë përmes tregimeve dhe shembujve të jetës reale. Përdorimi i shembujve se si transformimi digjital i ka përmirësuar shërbimet ose proceset në komunitete të tjera mund t’u ndihmojë qytetarëve të kuptojnë se si do t’u sjellë dobi edhe atyre.
• Theksimi i ndryshimit shoqëror: Transformimi digjital nuk ka të bëjë vetëm me teknologjinë, por edhe me ndryshimet shoqërore. Ai përfshin ndryshimin e mënyrës sesi mendojmë dhe si u qasemi problemeve dhe si mund të përmirësojë potencialisht jetën e qytetarëve. Qytetarët mund ta kuptojnë më mirë pse transformimi digjital është i rëndësishëm duke theksuar përfitimet shoqërore.
• Adresimi i hendekut ndërmjet legjislacionit dhe praktikës: Një nga sfidat e transformimit digjital është hendeku midis kornizave legjislative dhe praktikës. Qytetarët mund të kenë shqetësime për privatësinë, sigurinë dhe transparencën e të dhënave. Është e rëndësishme të adresohen këto shqetësime dhe ofrohet siguri se të drejtat dhe interesat e tyre mbrohen.
• Theksimi i rolit të qeverisjes elektronike dhe shërbimeve elektronike: Qeverisja elektronike dhe shërbimet elektronike janë një pjesë e rëndësishme e transformimit digjital. Ato mund të ndihmojnë në përmirësimin e proceseve, reduktimin e burokracisë dhe përmirësimin e cilësisë së shërbimeve të ofruara për qytetarët. Duke theksuar rolin e qeverisjes elektronike dhe të shërbimeve elektronike, qytetarët mund ta kuptojnë më mirë se si transformimi digjital do të ndikojë në jetën e tyre të përditshme.

Në Ballkanin Perëndimor, transformimi digjital ka qenë një fokus kyç i reformës së administratës publike në vitet e fundit. Vende si Shqipëria, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia kanë bërë hapa të rëndësishëm në këtë fushë, kurse më shumë informacion rreth veçorive dhe gatishmërisë elektronike të këtyre vendeve mund të gjendet në raportet e Observatorit të Agjendës Digjitale që pasuan zbatimin e Agjendës Digjitale nga viti 2020 deri në vitin 2022. Si përfundim, transformimi digjital ka të bëjë me përmirësimin e cilësisë së shërbimeve të ofruara për qytetarët, dhe është e rëndësishme që qytetarët të jenë të informuar dhe të përfshirë në këtë proces. Duke përdorur gjuhë të thjeshtë, duke ofruar shembuj nga jeta reale, duke i theksuar përfitimet shoqërore, duke i adresuar shqetësimet dhe duke e theksuar rolin e qeverisjes elektronike dhe shërbimeve elektronike, qytetarët mund t’i kuptojnë më mirë ndryshimet që ndodhin në komunitetet e tyre. Ballkani Perëndimor po bën përparim të rëndësishëm në këtë fushë dhe është e rëndësishme që qytetarët të jenë të vetëdijshëm për mundësitë dhe sfidat që gjenden përpara.

———————————————————————————————————————

Ky tekst edukativ është përgatitur me mbështetjen financiare të Bashkimit Evropian. Përmbajtja e këtij teksti është përgjegjësi vetëm e autorëve dhe në asnjë mënyrë nuk mund të konsiderohet se i pasqyron pikëpamjet e Bashkimit Evropian.

Projekti “Rritja e Pjesëmarrjes së Qytetarëve në Agjendën Digjitale – ICEDA” zbatohet nga Fondacioni Metamorfozis (Maqedonia Veriut), Akademia për e-Qeverisje (Estoni), Lëvizja Mjaft! (Shqipëri), Partnerët për Ndryshim Demokratik (Serbi), OJQ 35mm (Mali i Zi) dhe ODK – Open Data Kosovo (Kosovë). Projekti realizohet me mbështetjen financiare të Bashkimit Evropian.

Ndaje: