Дигиталната трансформација ги менува нашите животи на начини што не можевме да ги замислиме дури ни пред неколку децении. Таа донесе нови можности и предизвици и го трансформира начинот на кој живееме, работиме и комуницираме меѓусебно. Сепак, комуникацијата со граѓаните за дигиталната трансформација може да биде предизвик, особено на Западен Балкан, каде што сè уште постои јаз помеѓу законодавната и практичната имплементација.

Дигиталната трансформација не се однесува само на технологијата, туку и на општествените промени. Подразбира користење технологија за да се подобрат нашите животи, да се подобрат нашите бизниси, како и да се зајакнат нашите општества. Сепак, придобивките од дигиталната трансформација не им се секогаш јасни на граѓаните, а многумина сè уште се скептични за улогата на технологијата во нивните животи.

За да се премости овој јаз, владите и јавната администрација треба поефективно да комуницираат за дигиталната трансформација. Треба да објаснат што е дигитална трансформација, зошто е важна и како може да им користи на граѓаните. Треба да разјаснат дека дигиталната трансформација не е опција, туку нужност и дека се случува без разлика дали ни се допаѓа или не.

Една од клучните области со видливи промени благодарение на дигиталната трансформација се е-влада и е-услуги. Е-влада се однесува на употреба на технологијата за обезбедување владини услуги за граѓаните, додека е-услуги се однесува на употребата на технологијата за обезбедување услуги на граѓаните од страна на приватни компании. Овие услуги може да вклучуваат што било, од електронско банкарство и електронска трговија до телемедицина и образование од далечина.

Еден од клучните предизвици на Западен Балкан е недостатокот на доверба во јавните институции. Според Балкански барометар 2021, само 29 % од граѓаните во регионот имаат доверба во нивната влада. За да се изгради доверба, владите и јавната администрација треба да бидат транспарентни и одговорни при користењето на технологијата. Треба да ги вклучат граѓаните во дизајнот и имплементацијата на е-влада и е-услуги и да се уверат дека ја користат технологијата во согласност со потребите и очекувањата на граѓаните.

Друг предизвик за Западен Балкан е јазот во дигиталните вештини. Според извештај на Светскиот економски форум, регионот се соочува со значителен недостиг на дигитални вештини, при што само 26 % од работниците имаат основни дигитални вештини. За соодветно да се реши овој јаз, владите и јавната администрација мора да инвестираат во програми за образование и обука за да им помогнат на граѓаните да ги стекнат вештините што им се потребни за учество во дигиталната економија.

Сè зависи од начинот на кој комуницираме

Комуникацијата е клучна за успешно спроведување на дигиталната трансформација, а граѓаните треба да бидат информирани за промените што се случуваат во нивните заедници.

Некои од добрите практики за тоа како да се комуницира со граѓаните за дигиталната трансформација се следните:

• Едноставно изразување Важно е да се користат вообичаени изрази кога на граѓаните им се објаснува за дигиталната трансформација. Треба да се избегнува технички жаргон. Наместо тоа, треба да користиме термини кои луѓето ги знаат. Ова помага да се избегне недоразбирање и граѓаните полесно да може да ги разберат промените што се случуваат во нивните заедници.
• Давање примери од реалниот живот Луѓето најдобро учат преку приказни и примери од реалниот живот. Користењето примери за тоа како со дигиталната трансформација се подобриле услугите или процесите во другите заедници може да им помогне на граѓаните да разберат како ќе им користи дигиталната трансформација ним.
• Истакнување на општествените промени Дигиталната трансформација не се однесува само на технологијата, туку и на општествените промени. Таа опфаќа промена на начинот на кој размислуваме и пристапуваме кон проблемите и има потенцијал да го подобри животот на граѓаните. Граѓаните може подобро да разберат зошто дигиталната трансформација е важна при истакнување на општествените придобивки.
• Решавање на јазот помеѓу законодавството и практиката Еден од предизвиците на дигиталната трансформација е јазот помеѓу законодавните рамки и практиката. Граѓаните може да се загрижени за приватноста, безбедноста и транспарентноста на податоците. Важно е да се решат овие грижи и да се уверат граѓаните повторно дека нивните права и интереси се заштитени.
• Нагласување на улогата на е-влада и е-услуги Е-влада и е-услуги се важен дел од дигиталната трансформација. Тие може да помогнат да се рационализираат процесите, да се намали бирократијата и да се подобри квалитетот на услугите што им се даваат на граѓаните. Со нагласување на улогата на е-влада и е-услуги, граѓаните може подобро да разберат како дигиталната трансформација ќе влијае врз нивниот секојдневен живот.

На Западен Балкан, дигиталната трансформација е од клучно значење во реформата на јавната администрација во последниве години. Земјите како што се Албанија, Косово, Црна Гора, Северна Македонија и Србија имаат постигнато значителен напредок во оваа област, а повеќе информации за подробностите кај овие земји и е-подготвеноста може да се најдат во извештаите од Опсерваторијата за Дигиталната агенда кои следеа по спроведувањето на Дигиталната агенда од 2020 до 2022 година. Заклучокот е дека дигиталната трансформација подразбира подобрување на квалитетот на услугите што им се даваат на граѓаните и важно е граѓаните да бидат информирани и вклучени во процесот. Со едноставно изразување, давање примери од реалниот живот, истакнување на општествените придобивки, решавање на грижите и нагласување на улогата на е-влада и е-услуги, граѓаните може подобро да ги разберат промените што се случуваат во нивните заедници. Западен Балкан постигнува значителен напредок во оваа област и важно е граѓаните да се свесни за претстојните можности и предизвици.

——————————————————————————————————————

Овој едукативен текст е подготвен со финансиска поддршка на Европската Унија. Содржината на овој текст е единствена одговорност на авторите и во никој случај не може да се смета дека ги одразува гледиштата на Европската Унија.

Проектот „Зголемување на граѓанското учество во Дигиталната агенда – ICEDA“ го спроведува Фондацијата Метаморфозис (Северна Македонија), Академијата за е-Влада (Естонија), Левизја Мјафт! (Албанија), Партнери за демократски промени (Србија), НВО 35мм (Црна Гора) и ОПК – Отворени податоци Косово (Косово). Проектот се реализира со финансиска поддршка од Европската Унија.

Сподели: