Индексот на отвореност во регионот на ЈИЕ кој се базира на истражувањето спроведено од страна на мрежата ACTION SEE, укажува на многу сличности помеѓу соседните земји. Генерално, на владите во регионот им недостасува отчетност, транспарентност, интегритет и ефективност. Овие четири принципи беа главните водечки точки на истражувањето кое беше основа на Индексот, кој беше промовиран вчера на првата сесија на конференцијата Point 6.0 во Сараево. Snap19

Индексот го презентираа членовите на секоја организација која беше вклучена во истражувањето: Фондација Метаморфозис од Македонија; Центар за демократска транзиција (ЦДТ) од Црна Гора; Центар за истражување, транспаретност и отчетност (ЦРТА) од Србија; Здружение на граѓани Зашто не од Босна; Open Data од Косово и MJAFT! од Албанија.

Милена Гвозденовиќ од ЦДТ објасни дека главната мотивација за ова истражување беше да се тестира отвореноста на владите во регионот, имајќи предвид дека таа е клучна за демократијата. Ова истражување се спроведе во шест земји од регионот во периодот од октомври до декември 2016 година. ACTION SEE произлезе со препораки кои се базираат на резултатите од истражувањето, и мрежата има намера да ги сподели со институциите и да го следи нивното спроведување.

Иако Црна Гора има највисоко ниво на отвореност, Милена истакна дека потребно е повеќе подобрување „додека видиме дека работите навистина се подобруваат и дека сево ова е важно за целиот систем, институциите и секако граѓаните“.

Владата во Албанија, како што рече Џени Ламе, го постигна најлошиот вкупен резултат. Сепак, една од причините може да бидат тековните реформи во речиси секој аспект на јавниот живот, вклучително и владеењето. „Институциите не се користат транспаретно. Ќе помине многу време додека да се изгради професионален менталитет во институциите, судството итн., и додека тие се прилагодат на основните принципи на транспарентност, отвореност и добро владеење“, додаде Ламе. point-6-0-day-1-by-vanja-cerimagic-06-600x400

Она што е специфично за речиси сите земји од регионот е тоа што, дури иако законодавството е задоволително, спроведувањето на законите не е. Селма Асќериќ, од ЗГ „Зашто не“, забележа дека законите многу често се само зборови на хартија. Селма исто така истакна дека недостатокот на свесност кај институциите за тоа колку е важно да бидат отворени за граѓаните е распространет проблем низ целиот регион. Ова беше покажано во многу случаи кога институциите не одговорија на испитувањето спроведено за време на истражувањето. Некои барања беа дури и експлицитно одбиени, како во случајот со владата на Република Српска, која ги информираше истражувачите дека „нема политика на учество во вакви видови истражувања“.

На институциите низ целиот регион сѐ уште им недостасува правилно разбирање на принципот и важноста на отвореноста, а исто така има недостаток на вистински можности за промена преку јавна дискусија. Од една страна, институциите не прават напори да ги вклучат граѓаните во јавната дискусија пред да се усвојат важни закони, а од друга страна, самите граѓани често не се ангажираат иако можностите постојат.

Сподели: