На 8 јули, во Импакт хаб Белград (Србија), ЦРТА и партнерите на ИЦЕДА организираа регионална средба за размена на знаења „Вештачка интелигенција (ВИ) и алгоритми во владините е-услуги: Процес на имунизација за време на Ковид19“, која се фокусираше на употреба на напредни алгоритми во процесите на имунизација за време на Ковид-19 во Србија. На средбата присуствуваа релевантни чинители од земјите од Западен Балкан на кои им се понуди простор за размена на знаења и искуства, како и можност да научат од српското искуство со употребата на алгоритми во широко признаените успешни процеси на вакцинација, како и нивната Стратегија за развој на ВИ (2020-2025) како единствен таков стратешки документ на Западен Балкан.
На оваа средба присуствуваа претставници на сите партнери на ИЦЕДА, Жаклина Цагороска (Министерство за здравство во Северна Македонија), Алберт Алиу и Арбнор Халили (Глобална КТ во Косово), Ерсила Ќерамиџиу, (Национална агенција за информатичко општество во Албанија), Анка Дабановиќ (Министерство за јавна администрација, дигитално општество и медиуми во Црна Гора), Дражен Вујовиќ (Влада на Црна Гора) и Александар Линч (Data Science Serbia / Работна група за вештачко разузнавање).
Сребдата ја отворија организациите ЦРТА и Метаморфозис кои ги поздравија гостите и им ја објаснија целта. Бардил Јашари ја сподели инспирацијата зад создавањето на проектот и мрежата ИЦЕДА во согласност со дигиталната агенда. Тој спомена дека дигиталните технологии не се користат во целост и луѓето не ги користат е-услугите многу често. Бидејќи сите партнери се обидуваат да ја внесат граѓанската перспектива во секоја јавна политика, алатка или практика, за нив беше повеќе од важно да се приклучат во своите сили и да започнат заедничка иницијатива каде што ќе ги обединат граѓанскиот сектор, медиумите, институциите и граѓаните, во заедничко обликување и спроведување на Дигиталната агенда. „Кога зборуваме за владините е-услуги, намерата на јавните институции е обично да генерираат приходи, а не да го прават животот на граѓаните подобар и полесен. Преку овие дијалози се обидуваме да воспоставиме цврста основа за дискутирање на проблемите и обликување на дигиталната агенда на регионално ниво, обидувајќи се да не оставиме никого зад себе. Настани како овие се совршени можности да се придонесе за овој процес на дигитална трансформација,“ – тој додаде.
Средбата продолжи со детална презентација на Александар Линц од Data Science Србија, кој беше дел од работната група за изготвување на Стратегијата за вештачка интелигенција (ВИ) на Србија 2020-2022 и исто така еден од основачите на оваа иницијатива пред Владата на Србија. Од неговото излагање учесниците дознаа за позадината на оваа иницијатива, Стратегијата за ВИ, апликациите за ВИ во владите и улогата што клучните засегнати страни ја играат при нејзиното спроведување. Тој сподели дека иако Стратегијата е направена за 3 месеци, пред тоа биле потребни 2 месеци за креирање на работна група бидејќи институциите немале луѓе што го разбираат концептот. На прашањето кои прашања беа најистакнати при креирањето на Стратегијата, тој сподели дека се предизвикува најголем предизвик било барањето од граѓанските организации до институциите за да се создаде, како и поврзувањето со луѓе кои имаат експертиза. Тој исто така ги советувал дека со цел да се фокусираат на нешто што може да направи напредок, треба да комуницираат и да ги разберат проблематиките (компании, медиуми, граѓански организации, професионалци). Тој сподели дека ние како граѓански сектор, институции, деловен сектор и други, сме одговорни не само за нашите работни места за кои добиваме плата, туку и пред општеството, затоа е важно да соработуваме во вакви процеси. Сепак, рече тој, „ние мора да бидеме реални од обете страни (ГО и владите), бидејќи честопати се случува и двете страни да немаат експертиза или да има потешкотии во спроведувањето што треба да се забележат на почетокот“. Тој исто така зборуваше за етиката и безбедната примена на ВИ како клучно прашање, бидејќи податоците понекогаш можат да бидат нефер и да ги уништат животите на луѓето ако се користат против нас. Тој предупреди дека мора морално да се користи од сите страни, бидејќи последиците можат да бидат сериозни.
Александар исто така го претстави процесот на имунизација против Ковид-19 и примена во Србија, како најуспешен пример во регионот на Западен Балкан, што поттикна многу дискусии меѓу присутните. Тој истакна дека регистрацијата за имунизација на веб-страницата е кратка и лесна, со цел секој да го разбере процесот и им се обезбеди избор на луѓето кога станува збор за која вакцина би сакале да примат.
Додека некои од учесниците споделија дека го реплицираат српскиот пример, претставници од Црна Гора споделија дека тоа го правеле поедноставно за употреба, без опцијата избор на вакцина. Александар изјави дека давањето избор на луѓето е основа за демократијата и дека земјата е одговорна за своите граѓани, затоа е вклучен и овој аспект. Претставници од Косово кои имаа долгогодишно искуство во оваа област споделија дека клучна компонента на е-услугите што ги развиле е намалување на потребата за физичко пополнување документи. Во други земји од Западен Балкан, луѓето мораа да отпечатат, пополнат и потпишат образец за согласност за примање на вакцината.
Во врска со прашањето за приоритетната логика на алгоритмите што стојат зад апликацијата за вакцинација на секоја од земјите, сите институции се согласија дека возраста и хроничните болести играат клучна улога во тоа. Жаклина Цагорска смета дека тие започнале да ја намалуваат возрасната граница откако сите заинтересирани лица од повисоките возрасни категории и оние со здравствени проблеми биле вакцинирани, од следната недела ги отвориле сите фронтови на вакцинација за никого без никаква обврска за претходна регистрација на апликацијата. Таа сподели дека во моментов се борат како да допрат до сите граѓани кои не биле имунизирани за да се вакцинираат, но во исто време да ги достигнат протоколите за приватност на податоците. Таа спомена дека разгледуваат неколку опции, меѓу кои исто така испраќаат покани преку е-пошта и телефонски пораки, но бидејќи станува збор за приватност тие се во координација со Агенцијата за заштита на податоците. Таа посочи дека е од голема важност сите луѓе да се вакцинираат со цел да добијат имунитет и да го зачуваат своето здравје, но исто така ја истакна важноста од следење на правилата за заштита на податоците.
Дискусијата беше проследена со демонстрација на неколку апликации за вештачка интелигенција, како што се владините виртуелни асистенти (мотори дизајнирани да ги разберат прашањата поставени од јавноста и да одговорат со соодветен одговор) во Австрија, Сингапур и Естонија и откривањето измами на даночната служба (соработка со факултетите за технолошки науки и даночната служба). Средбата заврши со размислување за сопствените практики на учесниците, како и размислување што би можеле да реплицираат во нивните земји од позитивните примери што ги научиле.
Албумот од овој настан може да се прегледа тука.
Проектот „Зголемување на граѓанското учество во дигиталната агенда – ИЦЕДА“ го спроведува Фондацијата Метаморфозис (Северна Македонија), Академија за е-владееење (Естонија), Levizja Mjaft! (Албанија), ЦРТА- Центар на истражување, транспарентност и отчетност (Србија), НВО 35мм (Црна Гора) и ODK – Oтворени податоци Косово (Косово). Проектот се спроведува со финансиска поддршка од Европската Унија.
Сподели:
